Η Eurovision είναι ένας από τους πιο αγαπημένους και ταυτόχρονα αμφιλεγόμενους μουσικούς διαγωνισμούς στον κόσμο. Από το 1956 που έκανε την πρώτη της εμφάνιση, μέχρι και σήμερα, έχει καταφέρει να εξελιχθεί σε ένα παγκόσμιο πολιτιστικό φαινόμενο. Δεν είναι απλώς ένας διαγωνισμός τραγουδιού, αλλά μία αρένα όπου η μουσική, η πολιτική, η διαφορετικότητα και οι πολιτιστικές ιδιαιτερότητες των χωρών συναντιούνται, συγκρούονται και συχνά… προκαλούν θύελλες αντιδράσεων.
Στην ιστορία της Eurovision υπάρχουν κάποιες νίκες που όχι μόνο δεν χειροκροτήθηκαν ομόφωνα, αλλά προκάλεσαν εκτεταμένες συζητήσεις, καταγγελίες και αμφισβητήσεις που συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Σε αυτό το άρθρο, θα κάνουμε μία αναδρομή στις 5 πιο αμφιλεγόμενες νίκες στην ιστορία της Eurovision, αναλύοντας το παρασκήνιο, τις αντιδράσεις και το αποτύπωμα που άφησαν στον θεσμό.
1. Η νίκη της Ρωσίας το 2008 – Dima Bilan και το “Believe”
Το τραγούδι και η εμφάνιση
Το 2008, η Ρωσία κατάφερε να κατακτήσει την πρώτη θέση με τον Dima Bilan και το τραγούδι “Believe”. Η εμφάνιση περιλάμβανε ζωντανό παγοδρόμο πάνω στη σκηνή και μία ατμοσφαιρική ερμηνεία που συνδυάστηκε με το star quality του Bilan.
Το παρασκήνιο
Από την αρχή, η συμμετοχή θεωρήθηκε ως «αγορασμένη νίκη», καθώς η Ρωσία είχε επενδύσει τεράστια ποσά στην προώθηση και την προπαγάνδα της συμμετοχής. Κατηγορήθηκε για «block voting», δηλαδή για το γεγονός ότι οι γειτονικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης την ψήφισαν κατά προτεραιότητα.
Οι αντιδράσεις
Πολλοί fans και κριτικοί ισχυρίστηκαν ότι το “Believe” ήταν ένα από τα πιο αδύναμα τραγούδια που κέρδισαν ποτέ τη Eurovision. Η νίκη του Bilan αποδόθηκε περισσότερο σε πολιτικούς λόγους και στη γεωπολιτική ισχύ της Ρωσίας, παρά στην καλλιτεχνική αξία του τραγουδιού.
2. Η νίκη της Ουκρανίας το 2016 – Jamala και το “1944”
Το τραγούδι και το μήνυμα
Η Jamala εκπροσώπησε την Ουκρανία το 2016 με το τραγούδι “1944”, ένα κομμάτι που αφηγείται την εκδίωξη των Τατάρων της Κριμαίας από τον Στάλιν. Το θέμα ήταν βαθιά πολιτικό, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τους κανόνες της EBU που απαγορεύουν την πολιτική προπαγάνδα στη σκηνή της Eurovision.
Πολιτική και τέχνη σε σύγκρουση
Η επιλογή του τραγουδιού από την Ουκρανία και η νίκη του πυροδότησαν τεράστιες αντιδράσεις, ειδικά από τη Ρωσία. Πολλοί θεώρησαν ότι η Eurovision μετατράπηκε σε πολιτικό εργαλείο για να σταλεί ένα σαφές μήνυμα προς τη Μόσχα, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014.
Η μουσική αξία
Παρόλο που το “1944” είχε συναισθηματικό βάθος και μία εκπληκτική ερμηνεία από τη Jamala, οι κατηγορίες ότι κέρδισε λόγω πολιτικής συμπάθειας και όχι λόγω της καλλιτεχνικής του αξίας, σκίασαν τη νίκη της.
3. Η νίκη της Αυστρίας το 2014 – Conchita Wurst και το “Rise Like a Phoenix”
Το τραγούδι και η περσόνα
Η Conchita Wurst, με τη χαρακτηριστική της εικόνα – γυναικεία glam εμφάνιση με μούσι – έκανε την Ευρώπη να παραμιλάει. Το τραγούδι “Rise Like a Phoenix” ήταν μια κλασική power ballad, εμπνευσμένη από ταινίες James Bond.
Η νίκη ως δήλωση
Η νίκη της Conchita δεν ήταν απλώς μουσική. Ήταν μία δήλωση υπέρ της διαφορετικότητας, της LGBTQ+ κοινότητας και της ελευθερίας της έκφρασης. Για πολλούς, η νίκη της ήταν ένα πολιτικό statement, και όχι αποτέλεσμα της μουσικής ποιότητας.
Οι αντιδράσεις
Ειδικά σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και σε συντηρητικές κοινωνίες, η νίκη της Conchita προκάλεσε ακραίες αντιδράσεις. Υπήρξαν ακόμη και εκκλήσεις για μποϊκοτάζ της Eurovision από συγκεκριμένα κράτη.
4. Η νίκη της Σουηδίας το 2015 – Måns Zelmerlöw και το “Heroes”
Επικρίσεις για plagiarism
Το τραγούδι “Heroes” κέρδισε την Eurovision το 2015, αλλά πολύ γρήγορα κατηγορήθηκε για αντιγραφή τόσο στη μελωδία όσο και στην οπτικοποίηση της σκηνικής εμφάνισης. Πολλοί το σύγκριναν με το “Lovers on the Sun” του David Guetta, ενώ η σκηνική παρουσία έμοιαζε πολύ με αυτή του “The Brave Man” του Dami Im.
Η εμπορευματοποίηση
Οι σκληροπυρηνικοί fans της Eurovision θεώρησαν τη νίκη του “Heroes” ως μία απόδειξη ότι η Eurovision έχει εμπορευματοποιηθεί πλήρως και ότι το αυθεντικό μουσικό στοιχείο θυσιάζεται στον βωμό της παραγωγής και του εντυπωσιασμού.
5. Η νίκη της Ισπανίας το 1968 – Massiel και το “La La La”
Σκάνδαλο πολιτικής παρέμβασης
Η νίκη της Ισπανίας το 1968 είναι μέχρι σήμερα μία από τις πιο σκοτεινές σελίδες της Eurovision. Σύμφωνα με αποκαλύψεις, το καθεστώς του Φράνκο φέρεται να άσκησε πολιτικές πιέσεις στις επιτροπές άλλων χωρών για να διασφαλίσει τη νίκη της Ισπανίας, θέλοντας να βελτιώσει την εικόνα της δικτατορίας διεθνώς.
Η κληρονομιά
Η Massiel μπορεί να κέρδισε, αλλά η νίκη της συνοδεύεται από ένα αιώνιο ερωτηματικό: ήταν αποτέλεσμα της μουσικής ή της πολιτικής μηχανής της εποχής;
Η Eurovision είναι κάτι παραπάνω από ένας μουσικός διαγωνισμός. Είναι καθρέφτης της πολιτικής, της κοινωνίας και της εποχής της. Οι αμφιλεγόμενες νίκες της αποδεικνύουν ότι η Eurovision δεν είναι μόνο τραγούδια – είναι μία αρένα όπου οι χώρες δίνουν μάχες για πολλά περισσότερα από ένα μουσικό βραβείο.
